به گزارش خبرگزاری مهر، رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران و عضو هیئت علمی دانشگاه در گفتگو با مهر به مهمترین آسیبهای اجتماعی اشاره کرد که در محیط دانشگاه گریبانگیر دانشجویان است. وی که دانشگاه را مکان اصلی درگیری دانشجویان با آسیبهای اجتماعی و روانی می‌داند، معتقد است تاکنون هیچ اقدامی برای برون رفت دانشجویان و جوانان از معضل‌های پیش رویشان در جامعه اندیشیده نشده است.
آقای دکتر لطفاً برای شروع، تعریف جامعی از آسیبهای اجتماعی که پیش روی دانشجویان قرار دارد و در دانشگاه‌ها رواج دارد، ارائه دهید.
مصطفی اقلیما: وقتی تعریف آسیبهای اجتماعی به میان می آید یعنی شرایط و محلی که دانشجو در آن درس می‌خواند طوری باشد که به دانشجو آسیب می رساند و او را از شرایط مطلوب خود باز می دارد. برای مثال، همه داوطلبان در کنکور سراسری امتحان می دهند و قبول می شوند. عده زیادی از آنان هم در رشته های پزشکی پذیرفته و نخبه به شمار می آیند. این دسته از دانشجویان برای ورود به دانشگاه‌های برتر کشور هیچ مشکلی ندارند اما ما نگاه می کنیم که عده ای از این دانشجویان در دانشگاه به سمت اعتیاد می روند.
حرف ما این است دانشجو وقتی وارد دانشگاه می شود که معتاد نیست پس عواملی در دانشگاه وجود دارد که او را به سمت اعتیاد می برد. کسی که در کنکور رتبه 100 یا 200 می شود آدم معتادی نیست و اگر معتاد بود در رشته خود برترین به حساب نمی آمد. اولین مکانی که این آسیب‌ها را به دانشجویان وارد می کند خوابگاه‌ها هستند. چون مسئول مناسبی در خوابگاه‌ها نداریم و اشخاصی که در خوابگاه‌ها کار می کنند دانشجو یا اشخاصی هستند که بیکار به شمار می‌آیند و با کمترین حقوق خوابگاه‌ها را مدیریت می کنند.
مسئولان خوابگاه‌ها بدون اینکه آیین نامه خوابگاه‌ها را دست دانشجویان داده باشند حتی از راه رفتن دانشجویان ایراد می گیرند. دانشجو وقتی وارد دانشگاه می‌شود از نگهبان تا قسمت اداری و سایر بخش‌های دانشگاه با وی درگیر می‌شوند و در بسیاری موارد به درستی جوابگوی مشکلات وی نیستند. وقتی وارد کلاس می‌شود و سئوالی از برخی اساتید می پرسد استاد سریع به او نمره منفی می‌دهد.
در دانشگاه فشارهایی به دانشجو وارد می شود که خود به خود به آرامبخش‌ها پناه می برد و بعد از آرامبخش‌ها، به سمت مواد مخدر می رود. بیشتر اوقات حتی به علت فشارهایی که استاد به آنان وارد می‌کند از درس فراری می‌شوند و سرکلاس حضور نمی‌یابند. این امر موجب مشروط شدن آنان یا عدم کسب نمره قبولی می‌شود که نوعی آسیب به شمار می‌آید. بنابراین یک چهارم بودجه دانشگاه‌ها خرج بی توجهی به این آسیب‌ها می‌شود تا دانشجو بار دیگر آن درس را بگذراند و استاد هم بار دیگر تدریس کند.
الان متاسفانه در تمام قسمت‌های دانشگاه به جای استفاده از مددکار و مشاوره از رونپزشک یا روانشناس استفاده می‌کنند در حالیکه کار این دو، درمان بیماری های ارگانیک بدن است. اگر دانشجو درس نمی‌خواند مشکلی ندارد که این دسته از پزشکان با دارو او را درمان کنند. این در حالیست که این پزشکان بدون توجه به مشکل دانشجو فقط قرص آرامبخش تجویز می‌کنند.
آقای دکتر با توجه به تمام مصادیق آسیبهای اجتماعی دانشجویان که با هم مرور کردیم آیا تاکنون راه حل منطقی هم برای برون رفت از این آسیب‌ها در دانشگاه‌ها دنبال شده است؟
خیر. تاکنون هیچ اتفاق مثبتی در این زمینه رخ نداده و کسی هیچ کاری انجام نداده است. دانشجو که از دانشگاه بیرون می آید کار می‌خواهد و این خواسته کمترین چیزی است که باید محقق شود. ما هم کاری برای آنان نداریم تا انجام دهند. سالی یک و نیم میلیون دانش آموخته لیسانس داریم اما شاید فقط 30 درصد آنها بتوانند کاری برای خود دست و پا کنند و 70 درصد بقیه بیکار می مانند.
اگر می‌خواهیم برای دانشجویان کاری انجام دهیم پیشنهاد می کنم به یک رهنمود مقام معظم رهبری مراجعه کنیم. نخستین رهنمود ایشان شایسته سالاری است.
مسئولان دانشگاه آگاهی از روش تربیت دانشجو ندارند و او را درک نمی کنند. دانشجو در جایی که باید یاد بگیرد چگونه زندگی کند و با مردم چه رفتاری داشته باشد هیچ درسی نمی‌گیرد.
تاکنون چه آسیبهای اجتماعی که گریبانگیر جوانان است شناسایی شده‌اند؟
اولین آسیب سوق یافتن جوانان به سمت اعتیاد است. مورد بعدی عدم امنیت است که تا آخر عمر فرد با او می ماند. عدم امنیت فکری هم یک آسیب اجتماعی به شمار می‌آید. دانشجو تا می‌خواهد کاری انجام دهد از ادامه کار واهمه دارد و فکر می کند ممکن است اتفاقی برایش بیفتد.
تبعیضاتی که در دانشگاه می‌بیند به بیرون از این محیط هم در ذهن خود تعمیم می دهد و گمان می‌کند این تبعضیات در شرایط کاری هم وجود دارد. مجموعه این فشارها این دانشجو را به یک فرد ضد اجتماع تبدیل می‌کند.
به نظر شما خاستگاه این آسیب‌ها در کدام دانشگاه‌ها نمود بیشتری دارد؟
در تمام دانشگاه‌ها اعم از دولتی و غیر دولتی می توان این آسیب‌ها را دید و هیچ فرقی هم ندارد زیرا ضوابط عین هم است.
دانشگاه ها تاکنون چه اقداماتی را برای از بین بردن این آسیب‌ها پیش روی دانشجویان قرار داده‌اند؟
هیچ. قوانین ما در دانشگاه‌ها سخت نیست اما مسئولان دانشگاهی برای اثبات خودشان هر جور که می‌خواهند این قوانین را سخت تر می‌کنند.
